History and Concepts of Classical Economics by Dr. Daniel Butyter

Wykad 3 Ekonomia dla prawnikw DR DANIEL BUTYTER

Narodzinyekonomiijakonauki. Wprowadzenie EKONOMIA CHREMASTYKA Niewolnictwo Gospodarka naturalna Wielkie odkrycia geograficzne Merkantyli ci bogactwo zwi zane jest z posiadanymi zasobami z ota i srebra. Fizjokraci r d em bogactwa jest ziemia, inne dobra s tylko produktem przetworzenia. Ca o wyprodukowanych d br pochodzi z ziemi.

Narodzinyekonomiijakonauki. Ekonomiaklasyczna. W DRUGIEJ PO OWIE XVIII WIEKU POWSTAJE PIERWSZY ZWARTY SYSTEM TEORETYCZNY Z WANY EKONOMI KLASYCZN . G WNYMI JEJ PRZEDSTAWICIELAMI S ADAM SMITH DAVID RICARDO. DAVID RICARDO. ADAM SMITH I ICH OPRACOWANIA STANOWI PODSTAW LIBERALIZMU EKONOMICZNEGO. LIBERALIZM EKONOMICZNY WOLNO-KONKURENCYJNA GOSPODARKA SAMOCZYNNIE BEZ ZEWN TRZNEJ INGERENCJI D Y DO R WNOWAGI ("NIEWIDZIALNA R KA RYNKU"). RZ D NIE POWINIEN INGEROWA W GOSPODARK . GOSPODARKA REGULUJE SIEBIE SAMA DOKONUJE OPTYMALNEJ ALOKACJI ZASOB W.

Adam Smith ojciec wsp czesnej ekonomii Badanianad natur i przyczynami bogactw narod w(1776 r.).

Podstawowe koncepcje - "niewidzialna" a "widzialna r ka rynku" - "teoria przewagi absolutnej" (pa stwo produkuje te towary w produkcji kt rych posiada przewag absolutn - taniej ni inni) (braki teorii jest to tylko jeden przypadek, nie opisuje innych) (za o enia - brak koszt w transportu, przep ywu technologii, innych barier)

Teoria przewagi absolutnej Przypadek 1 Francja Francja Polska Polska WINO 4 6 JAB KA 8 3 Francja ma przewag w produkcji wina, natomiast Polska ma przewag w produkcji jab ek. Polska eksportuje jab ka, a importuje wino, natomiast Francja eksportuje wino i importuje jab ka.

Teoria przewagi absolutnej Przypadek 1 Francja (120) Francja (120) Polska (60) Polska (60) WINO 4 6 JAB KA 8 3 Francja 120:4 = 30 jednostek wina Polska 60:3=20 jednostek jab ek (optymalna ilo ) Alternatywnie (Francja 120:8=15, a Polska 60:6=10)

Teoria przewagi absolutnej Przypadek 2 Francja Francja Polska Polska WINO 1 2 JAB KA 4 8 Francja powinna produkowa wino i jab ka, a Polska tylko importowa .

David Ricardo Zasadyekonomii politycznej I opodatkowania(181 7 r.).

Francja Francja Polska Polska Teoria przewagi komparatywna Roboczo- godziny Wielko produkcji Nak ad pracy Roboczo- godziny Wielko produkcji Nak ad pracy Wino 80 30 5 150 5 400 Jab ka 100 20 5 100 5 500 10 250 10 900 Jedna jednostka jab ek jest ta sza w Polsce (1 jab ko = 0,66 wina), ni we Francje (1 jednostka jab ek=1,25 wina). Jednostka wina wyra ona w jab kach jest dro sza w Polsce (1 wino = 1,5 jab ek), ni we Francji (1 wino=0,8 jab ek). Ta r nica we wzgl dnej cenie d br stanowi istot teorii koszt w komparatywnych

Francja Francja Polska Polska Teoria przewagi komparatywna Roboczo- godziny Wielko produkcji Nak ad pracy Roboczo- godziny Wielko produkcji Nak ad pracy Wino 80 30 10 800 0 0 Jab ka 100 20 200 0 0 10 10 200 10 800 Po wymianie 5 jednostek jab ek za 5 jednostek wina oba kraje zaspokajaj swoje potrzeby na oba produkty. Jednocze nie w por wnaniu do sytuacji, gdy kraje produkuj wy cznie na w asny u ytek wymiana pozwoli a na obni enie nak ad w na produkcj . Nak ad z 900 zmniejszy si do 800 we Francji i z 250 do 200 w przypadku Polski.

Spoeczestwow myli ekonomicznej klasyk w. Koncepcja "homo oeconomicus homo oeconomicus" - wolna i nieskr powana dzia alno jednostek indywidualnych prowadzi do powi kszenia korzy ci spo ecznych. W tym przypadku panuje harmonia interesu osobistego i spo ecznego. Interes osobisty stanowi motyw dzia ania podmiot w w warunkach wolno ci gospodarczej, zapewnia optymalny rozw j ekonomiczny i realizacj interesu spo ecznego. Rynek element, kt ry czy interes osobisty oraz spo eczny.

Prawo rynkw Saya Jean B. Say w pracy "Traktat o ekonomii politycznej" og osi tez , e produkcja stwarza mo liwo zbytu produkt w tzn., e tworzy popyt wystarczaj cy na zakup ca ej poda y towar w. "Poda tworzy popyt Poda tworzy popyt" Oznacza to, e nie mo e wyst pi nadprodukcja, kt ra jest wyrazem nier wno ci mi dzy popytem a poda . Pieni dz to jedynie techniczny po rednik. Warto jest tworzona w procesie produkcji przez prac , kapita i ziemi . Jednak nawet w fazie burzliwego rozwoju kapitalizmu prawo Saya nie odzwierciedla o rzeczywisto ci.

Krytycy prawa Saya 1. T. R. Malthus - "prawo ludno ci" Ludno wzrasta w post pie geometrycznym, rodki utrzymania w post pie arytmetycznym. Ta asymetria prowadzi do ujemnych skutk w spo ecznych. (najwi ksza wada nie uwzgl dnia post pu technologicznego) 2. J. Ch. Simonde de Sismondi - odwr ci prawo Saya "popyt tworzy poda " Rynek ro nie ze wzgl du na periodyczne nasilanie si dysproporcji mi dzy produkcj a konsumpcj .

Ekonomia neoklasyczna Opiera si na pogl dach Ricardo. Jego pogl dy wzbogacone narz dziami kierunku subiektywistycznego sta y si podstaw spojrzenia na procesy gospodarcze. Czo owe postaci szko y neoklasycznej: A. Marshall (szko a klasyczna+ marginalizm, zasady r wnowagi, elastyczno popytu, nadwy ka konsumenta) W. S. Jevons (subiektywistyczny kierunek) J. B. Clark (prawo malej cej produktywno ci kra cowej) A. C. Pigou (Ekonomiczna teoria dobrobytu) Przede wszystkim rozbudowuj mikroekonomiczne podstawy teorii ekonomicznej (rynek, konsument, przedsi biorstwo, teoria podzia u). Psychologia jednostek stanowi podstaw wyja nienia zjawisk spo ecznych (indywidualizm metodologiczny indywidualizm metodologiczny).

Szkoa austriacka i lozaska Podobna analiza zjawisk ekonomicznych lecz inna metodologia bada 1. Szko a austriacka E. von B hm-Bawerk (przeciwnik Marksa, zwolennik teorii u yteczno ci kra cowej); F. Wieser (badania wp ywu warto ci dobr konsumpcyjnych na ceny czynnik w produkcji) 2. Szko a loza ska - L. Walras i V. Pareto (matematyczna) - pierwsza pr ba przedstawienia ca ego systemu gospodarczego w formie uk adu r wna .

Keynesizm Nowe zjawiska w gospodarce (monopolizacja, pog biaj ce si kryzysy) wymaga y nowych narz dzi badawczych. Teoria J. M. Keynesa sformu owana w jego dziele pt. "Og lna teoria zatrudnienia, procentu i pieni dza" opozycja do kanon w neoklasycznych. Og lna krytyka oszcz dzania (oszcz dzanie prowadzi do zmniejszenia wydatk w, a to oznacza zmniejszenie dochod w; globalny popyt musi wzrasta ) Nowe podej cia: 1. R wnowaga przy r nym stopniu wykorzystania potencja u produkcyjnego. O stopniu wykorzystania potencja u produkcyjnego decyduje efektywny popyt. Jego wielko , sk adniki oraz czynniki okre laj ce zachowanie tych komponent w stanowi centralny problem jego rozwa a . 2. Charakterystyczny dla neoklasycznych koncepcji r wnowagi wsp zale ny zwi zek mi dzy poszczeg lnymi zjawiskami gospodarczymi zast puj zwi zkiem przyczynowym. Badaniami s obj te nie tylko poszczeg lne podmioty gospodaruj ce, ale r wnie makroekonomiczne warunku produkcji. 3. Dodatkowa analiza rzeczywistego przebiegu proces w gospodarczych (uwzgl dnia pieni dz nie jest neutralny). 4. Pa stwo pe ni funkcj stymulatora popytu (np. Obni enie stopy procentowej poprzez zwi kszenie opodatkowania wysokich dochod w, zwi kszenie wiadcze spo ecznych, eby zwi kszy popyt grup najni ej uposa onych. w d ugim okresie wszyscy b dziemy martwi (analiza kr tkookresowa!)

Neokeynesizmipostkeynesizm Neokeynesi ciuwa aj , e p ace s sztywne, wolniej reaguj na zmiany popytu, ani eli wysoko ci realne. W kr tkim okresie czasowym spadek popytu musi spowodowa recesj . Rz d musi prowadzi polityk stabilizacyjn (przy pomocy instrument w fiskalnych zwi ksza popyt). Postkeynesi ci wskazuj , e nie mo e doj do syntezy podej cia keynesistowskiego i neoklasycznego. Keynesizm uzasadnia interwencjonizm pa stwowy, lecz nie t umaczy zjawisk inflacyjnych oraz zmniejszenia tempo wzrostu gospodarczego.

Nowe doktryny ekonomiczne 1. Monetaryzm 2. Nowa ekonomia klasyczna 3. Nowa szko a austriacka 4. Ekonomiczna teoria polityki 5. Ekonomia strony poda owej (wszystkie szko y opieraj si o jedn zasad - wolny rynek! r ni si stopniem interwencji pa stwa w gospodark )

Monetaryzm M. Friedman - neutralno pieni dza (zmiana ilo ci pieni dzy w gospodarce powoduje wy cznie zmian wielko ci nominalnych tj. cen, nie ma wp ywu na wielko ci realne zatrudnienie, produkcja). Badania inflacji - je li pieni dz jest neutralny, to wzrost ilo ci pieni dzy w obiegu musi by spowodowany wzrostem ilo ci d br. Sta e tempo 3-4% rocznie (naturalna stopa wzrostu potencja u gospodarki). Stosowanie innych narz dzi polityki gospodarczej jest niewskazane.

Nowa ekonomia klasyczna - R. E. Lucas, T. Sargent, N. Wallace i R. Baro Nowa ekonomia klasyczna opiera si na za o eniu pe nej elastyczno ci rynk w, teorii racjonalnych oczekiwa oraz monetarystycznej koncepcji inflacji. Rynek jest w pe ni elastyczny wszelkie nier wno ci s prawie natychmiastowo likwidowane, a transakcje zawierane po cenach r wnowagi rynkowej. "Teoria racjonalnych oczekiwa " - ludzie w kszta towaniu oczekiwa co do przebiegu danego zjawiska ekonomicznego w przysz o ci kieruj si przebiegiem danego zjawiska w przesz o ci.

Szkoa neoaustriacka - F. Hayek (Ludzkie dzia anie) Pa stwo nie mo ezast pi mechanizmu rynkowego, bo nie dysponuje odpowiedni informacj . Rynek stanowi najbardziej skuteczny mechanizm porz dkowania informacji i podejmowania na ich podstawie dzia a przez poszczeg lne podmioty gospodarcze. Rz d powinien jedynie tworzy przepisy prawne w celu stworzenia warunk w dla sprawnego funkcjonowania konkurencji.

Ekonomiczna teoria polityki K. Arrow K. Arrow, J. Buchanan, G. Tullock(teoria wyboru publicznego w jaki spos b interesy polityk w maj wp yw na ich decyzje (na u yteczno )), A. Downs (racjonalna ignorancja wiadomie nie uczestniczymy w yciu polityczny), W. Niskanen, B. Frey - analiza ram politycznych w kt rych zachodz procesy gospodarcze i realizowana jest polityka ekonomiczna. Bada interakcje mi dzy sfer ekonomii i sfer polityki. Wyb r indywidualny jest rozszerzany o dzia alno partii, grup interes w. W instytucjach ostatecznym podmiotem decyzyjnym jest jednostka, kt ra optymalizuje swoj egoistyczn funkcj celu i jest jej obce poj cie interesu spo ecznego. Pa stwo samo z siebie nie odzwierciedla interesu ca ego spo ecze stwa. Dodatkowe argumenty przeciwko aktywnej ekonomicznej roli pa stwa wywodz si z koncepcji politycznego cyklu koniunkturalnego. Pa stwo interweniuje tylko wtedy, gdy s dowody, e w niekt rych bran ach dzia a bardziej efektywnie, ni rynek.

Ekonomia poday - przeciwiestwo Keynesa -A. Laffer, G. Gildera, J. Wannisky Program gospodarczy R. Reagana - zbi r r nych koncepcji (nie jest szko a) - zewn trzne czynniki zak caj mechanizmy rynkowe (np. Polityka podatkowa) -zalecana jest polityka podnoszenia poziomu produkcji (poda owa) - np. zmniejszenie podatk w, co b dzie pobudza inwestycje, ograniczenie sektora publicznego, ulgi podatkowe; -obni ki stawek procentowych; - zwi kszenie wydatk w sektora publicznego; - ograniczenie sektora publicznego.

Instytucjonalizm (szkoa historyczna) - W. Roscher, K. Knies, G. Schmoller, M. Weber i W. Sombart Nie mo na opiera si na za o eniu "cz owieka ekonomicznego", r wnie wp yw maj bod ce moralne, psychika gospodarcza, hierarchia cel w. Pozaekonomiczne ramy r wnie oddzia ywaj na zjawiska rynkowe. Ekonomi ci powinni skupi si na wp ywie "innych czynnik w (pozaekonomicznych)" na decyzje gospodarcze.

Marksizm K. Marks i F. Engels - przedstawiciele Ekonomia klasyczna + tw rczo socjalist w utopijnych (C. H. de Saint-Simon), Ch. Fourier, R. Owen. Teoria warto ci dodatkowej (robotnik sprzedaje swoj prac ) Spo ecze stwo bezklasowe (rozw j spo ecze stwa pierwotne, niewolnictwo, feudalizm i kapitalizm .. socjalizm . komunizm) Brak w asno ci prywatnej

Ekonomia behawioralna wi e si z kryzysem gospodarczym 2007-2008 r. podmioty ekonomiczne nie s racjonalne (ograniczona racjonalno ) - cz owiek przy podejmowaniu decyzji opiera si nie tylko na motywacji ekonomicznej (zysku), lecz r wnie na empatii i zaufaniu

Test Moja ona czy moja te ciowa?

Zadania 1.Kij bejsbolowy i pi ka kosztuj razem 1 dolar i 10 cent w. Kij kosztuje o 1 dolar wi cej ni pi ka. Ile kosztuje pi ka? 2. Pi maszyn w ci gu pi ciu minut wytwarza pi samochod w-zabawek. Ile czasu potrzebuj 100 maszyn, aby wyprodukowa 100 zabawek? 3. W jeziorze rosn lilie wodne. Powierzchnia jeziora, kt ra lilie pokrywaj ulega a podwojeniu ka dego dnia. Ca e jezioro zosta o przykryte dywanem lilii po 48 dniach. Po ilu dniach lilie zajmowa y po ow powierzchni jeziora?

Podsumowanie - Gospodarka wolnorynkowa. - Stopie ingerencji pa stwa w gospodark (znaczny - s aby) - Kryzys gospodarczy stanowi podstaw zmian polityki ekonomicznej

Dzikuj za uwag