Understanding Depression: Causes, Symptoms, and Treatment

DEPRESYON KT TIP FAK LTES A LE HEK ML ABD ARA . G R. DR. AY ENUR BALTACIO LU

Sunum Plan Sunum Plan Giri Etiyoloji Epidemiyoloji Tan Tedavi Sevk Endikasyonlar

Hedefler Hedefler Depresyon semptomlar n sorgulamak ve tan koyabilmek Depresyon tedavisini a klayabilmek Birinci basama a ba vuran hastalarda depresyon taramas n a klayabilmek Sevk edilmesi gereken hastalar sayabilmek

GR Depresyon s zc n n Latince k k depresus dur; a a do ru bast rmak, ekmek, bitkin gaml -kederli olmak anlam na gelir T bbi terminolojide kk nl k olarak ifade edilir

Depresyon terimi farkl ekillerde kullanlabilir; z nt , mitsizlik, aresizlik, mutsuzluk gibi hisleri bar nd ran ruh halini tan mlamak i in Depresif duygudurumla ili kili semptom ve bulgular i eren sendromlar tan mlamada (maj r depresyon, min r depresyon, distimi gibi )

2. Psikososyal Nedenler Ya am olaylar ve evresel etkenler Hastal k ncesi ki ilik Psikoanalitik kuram (Freud) Ego psikolojisi Kognitif (bili sel) kuram Davran kuram 1. Biyolojik Nedenler Biyolojik aminler (N rotransmiterler) N roendokrin bozukluklar Kal t msal nedenler Beyindeki yap sal de i iklikler Uyku bozukluklar

Monoamin Teorisi Sinaps aral ndaki monoamin d zeylerinin d k olmas depresif tabloyu, y ksek olmas ise antidepresan etkiyi ortaya karmaktad r. Mono amin d zeylerindeki bu de i kenlik olas l kla monoaminlerin, postsinaptik resept rlere ba lanma derecesiyle ili kilidir

EPDEMYOLOJ Pandemiden nce tahminen 193 milyon insan 246 milyon 322 milyon Bir y lda %28'lik bir art Depresyon ve anksiyete 12 milyar i g n kayb K resel ekonomiye 1 trilyon ABD Dolar World mental health report, Geneva: World Health Organization; 2022

Yaa Ve Cinsiyete Gre Depresif Bozukluklarn K resel Yayg nl (%)

Depression and Other Common Mental Disorders Global Health Estimates, 2017

DEPRESYON BOZUKLUKLARI SINIFLANDIRMASI (DSM-V) 1. Y k c duygudurum d zensizli i bozuklu u 2. Maj r depresif bozukluk/Unipolar depresif bozukluk 3. Distimik bozukluk(Kal c depresif bozukluk ) 4. Premenstr el disforik bozukluk 5. Madde / la kaynakl depresif bozukluk 6. Ba ka medikal duruma ba ml depresif bozukluk 7. Tan mlanm di er bir depresif bozukluk 8. Tan mlanmam depresif bozukluk

MAJOR DEPRESYON

RSK FAKTRLER fakt rler Kad n cinsiyet Anksiyete yk s Kendine g vensizlik Olumsuz Ya am Olaylar ocuklukta cinsel istismar Kronik t bbi durumlar Rahats z aile ortam Bo anma yk s D k e itim durumu D k sosyal destek Ebeveyn kayb D fakt rler Davran bozuklu u Madde kullan m

SEMPTOMLAR SIGECAPS Sleep disorders : uyku bozukluklar nterest deficit : ilgi kayb Guilt : su luluk Energy deficit : enerji kayb Concentration deficit : konsantrasyon eksikli i Appetite disorder : i tah bozuklu u Psikomotor gerilik veya ajitasyon Suicidality : intihar

DER SEMPTOMLAR Kolay k zma Tahamm ls zl k G r lt den rahats z olma Somatik belirtiler Obsesyonlar Anksiyete A r Cinsel i lev bozukluklar Sanr ve varsan lar

TANI TANI ANAMNEZ Kimlik Bilgileri Ad soyad , ya , i i, renim durumu, medeni hali, do um yeri, do um tarihi, ya ad yer, muayeneye geli bi imi Ana Yak nma Yak nmalar n n ba lang zaman , bi imi lk belirtiler Yak nmalar n geli mesi

ANAMNEZ Hastan n ya ad k lt rel, toplumsal, ekonomik ortam Hastal k ncesi ve sonras ba ka insanlarla ili kileri Gezme e lenme hobi gibi u ra lar olup olmad Uyku ve i tah durumu Bu s re i inde hastan n ya ay bi imi Somatik yak nmalar Sanr ve varsan lar ntihar d ncesi G rd tedaviler

ANAMNEZ Aile yk s Hastan n anne babas n n ya lar , ne i yapt klar ,ya ad klar yerler,e itimleri, ki ilik zellikleri,ailede egemen ki inin kim oldu u, nas l ge indikleri,di erkarde lere davran lar Hastan n karde lerinin isimleri, i leri, karde leriyle ileti imi

ANAMNEZ zge mi / Soyge mi Ek hastal klar, kullan lan ila lar Sigara,alkol,madde kullan m Daha nce psikiyatrik hastal k yk s , al nan tedaviler Ailede ba ka bir ki ide psikiyatrik hastal k

TANI (DSM-V) A a daki belirtilerden be tanesinin olmas tan koydurucudur 1) kk n duygudurum 2) B t n etkinliklere kar ilgide azalma 3) Kilo verme veya kilo alma 4) Uykusuzluk ekme veya ok uyuma 5) Ajitasyon veya yava lama 6) Bitkinlik, enerji d kl 7) De ersizlik veya su luluk duygular 8) Odaklanmakta g l k ekme veya karars zl k 9) ntihar d nceleri

TANI Bu belirtilerden en az biri ; kk n duygudurum veya Anhedoni Bu belirtiler madde kullan m n n ya da genel t bbi bir durumun fizyolojik etkilerine ba l de ildir Belirtiler, sosyal, mesleki veya di er nemli i g rme alanlar nda klinik olarak nemli derecede s k nt veya bozulmaya neden olmal d r

TARAMA 18-65 ya aral ndaki yeti kinlerde; Son iki haftada hemen her g n kendinizi kk n ya da umutsuz hissetti iniz oldu mu? Son iki haftad r ilgi kayb ya da hayattan zevk alamama gibi yak nmalar n z oldu mu?

Depresyon Tan ve Derecelendirme lekleri Hasta Sa l k Anketi-9 (PHQ-9) Beck Depresyon Envanteri (BDE) veya Beck Depresyon Envanteri-II (BDE-II) Hamilton Depresyon Derecelendirme l e i Zung z-Puanlama Depresyon l e i Epidemiyolojik Ara t rmalar Merkezi-Depresyon l e i (CES-D) Beck ntihar D ncesi l e i Geriyatrik Depresyon l e i (YD )

0-9: depresyon yok 10-18: hafif depresyon 19-29: orta derecede depresyon 30-63: a r depresyon

Hastann Ad, Soyad: Tarih: Hastan n Ya ve Cinsiyeti: De erlendirici: HAM LTON DEPRESYON DE ERLEND RME L E Puan 1. DEPRES F ( KK N) RUH HAL (1-5) 2. ALI MA VE ETK NL KLER (1-5) 3. GEN TAL SEMPTOMLAR (1-3) 4. SOMAT K SEMPTOMLAR GASTRO NTEST NAL (1-3) 5. K LO KAYBI A. ZGE M N DE ERLEND R RKEN (1-4) B. GER EK K LO DE M (1-4) 6. UYKUSUZLUK (BA LARKEN) (1-3) 7. UYKUSUZLUK (ORTA) (1-3) 8. UYKUSUZLUK (GE ) (1-3) 9. SOMAT K BEL RT LER (GENEL) (1-3) 10. SU LULUK DUYGULARI (1-5) 11. NT HAR (1-5) 12. PS K KAYGI (1-5) 13. SOMAT K KAYGI (1-5) 14. H POKONDR (1-5) 15. G R (1-3) 16. YAVA LAMA (1-5) 17. AJ TASYON (1-5) TOPLAM ........... HAM LTON DEPRESYON DE ERLEND RME L E Sayfa 1 / 1

TANI Tan ya g t ren laboratuvar testleri Ay r c tan i in; Tiroid i levselli i ( zellikle TSH), anemi (Fe, B12,hemogram) Elektrolitler Uyku, EEG de i iklikleri Beyin g r nt leme bulgular

TEDAV Hasta E itimi Medikal tedavi d zenlenmesi Psikoterapi Di er tedavi y ntemleri

Hasta Eitimi Depresyon nedir? Depresyon, tedavi edilebilir Herkesin ba na gelebilecek bir durumdur Bir zay fl k de ildir

neriler G vendi iniz biri ile duygular n z hakk nda konu un yi oldu unuz zamanlarda yapmaktan ho land n z etkinlikleri yap n Ba lar n z koruyun. Aileniz ve arkada lar n zla ileti iminizi koparmay n

Ksa bir yry bile olsa dzenli olarak egzersiz yapn D zenli yeme ve uyku al kanl klar na sad k kal n Genellikle eskisi kadar kendinizi yeterli hissedemeyece inizi unutmay n

Alkol kullanmndan kann veya alkol kullanmn kstlayn ve uyu turucu kullanmaktan ka n n la verilirse, ila lar re etede belirtildi i gibi kullan n Sab rl olun, daha iyi hissetmek genellikle birka hafta s rebilir

Farmakolojik Tedavi Selektif serotonin geri al m inhibit rleri (SSRI) Serotonin / norepinefrin geri al m inhibit rleri (SNRI) Atipik antidepresanlar Serotonin-Dopamin Aktivite Mod lat rleri (SDAM) Trisiklik antidepresanlar (TCA) Monoamin oksidaz inhibit rleri (MAOI)

Tedavi etkin sre ve dozda planlanmal Tedavi ilk atakta en az 6 ay/1 y l, 2. atakta 2 y l s rmeli la lar d k dozlarda ba lanarak basamakl olarak art r lmal ve azaltarak sonland r lmal stenen esas etki ge ba lar (3 hafta)

Tm antidepresanlar genel olarak eit etkide la tercihi yan etki profili, daha nceki cevaplar, komorbid durumlar ve maliyete g re yap l r la tedavisinin 7. g n nden itibaren bir s re intihar olas l artar, yak n takip SSRI ve MAO tedavileri ilke olarak kombine edilmemeli, ge i yap lacaksa da arada 2 haftal k bir ar nma s resi verilmeli

Selektif Serotonin Geri Alm nhibitrleri (SSRI) Dozaj kolayl Doz a m nda d k toksisite ocuk ve ergenlerde kullan m Daha az belirgin yan etki

la Ad Ba lang dozu(mg/g n) G nl k doz aral (mg) Sitalopram 20 10-60 Essitalopram 10 5-30 Fluoksetin 20 20-80 Paroksetin 20 20-60 Sertralin 50 50-200 Duloksetin 30 30-120 Venlefaksin 75 150-300 Textbook of Family Medicine 9. edition; Robert E. Rakel, David P. Rakel 2016

la Ad Ba lang dozu(mg/g n) G nl k doz aral (mg) Amitriptilin 50 100-300 mipramin 50 100-300 Nortriptilin 25 50-200 Desipramin 50 100-300 Bupropion 150 300-450 Mirtazapin 30 30-60 Textbook of Family Medicine 9. edition; Robert E. Rakel, David P. Rakel 2016

Yan Etkiler la Ad /S n f S k G r len Yan Etkileri SSRI G S yan etkileri, seks el disfonksiyon, ba a r s somnolans ,insomnia SNRI HT, konstipasyon, bulant , seks el disfonskiyon TCA A z kurulu u, ortostatik hipotansiyon, terleme, ba a r s , kilo al m , seks el disfonksiyon Bupropion Uykusuzluk, a z kurulu u, tremor, ba a r s , konstipasyon, ba d nmesi Mirtazapine Kilo al m ,a z kurulu u, somnolans, i tah azl Textbook of Family Medicine 9. edition; Robert E. Rakel, David P. Rakel 2016

Psikoterapi Hafif- orta derecede major depresif bozuklu un ba lang tedavisi olarak tek ba na etkin psikoterapi yeterli Ancak psikoterapiyi antidepresan ila larla birle tirmenin, orta- iddetli maj r depresif bozuklu u olan hastalar i in daha uygun olabilece i belirtilmi tir

Psikoterapi Baz psikoterapi tipleri; Bili sel terapi Davran terapi Bili sel davran terapi(BDT) Ki ileraras psikoterapi Psikodinamik terapi BDT ki inin olumsuz d ncelerini, duygular n , inan lar n ve davran lar n tespit edip bunlar olumlu kar l klar yla de i tirmeye odakl