Understanding Psychiatric Disorders in Children and Adolescents by Andrzej Czernikiewicz

Wykad X Zaburzenia psychiczne dzieci i m odzie y Andrzej Czernikiewicz

Upoledzenie umysowe upo ledzenie II Wiek Rozwojowy (lata) 12-9 Poziom edukacyjny Pomoc lekkie 69-50 Szko a podstawowa wsparcie umiarkowane 49-35 8-6 Szko a specjalna pomoc znaczne 34-20 5-3 Szko a ycia Ci g a opieka g bokie 19-0 <2 --- instytucje 2

Deficyty parcjalne (specyficzne zaburzenia rozwojowe) Funkcji mowy Artykulacji Ekspresji Rozumienia 3

Deficyty parcjalne Funkcji szkolnych Czytania Pisania Liczenia Koordynacji motorycznej 4

Attention-Deficit/ Hyperactivity Disorder Zaburzenie Hiperkinetyczne Deficyt uwagi i/lub nadaktywno Deficyt uwagi Problemy w utrzymaniu uwagi b dy z zapomnienia Trudno ci w podtrzymaniu uwagi Nie s uchaj Nie przestrzegaj zalece 5

ADHD objawy Nadaktywno /impulsywno Wiercenie si nap dzani przez motorek Wielom wno Niezdolno doczekania swojej kolejki Przerywanie wypowiedzi / wtr canie si 6

Kryteria diagnostyczne ADHD wg DSM IV Albo (1) albo (2) 6 (lub wi cej) objaw w deficytu uwagi, powoduj cych gorsze funkcjonowanie i nieadekwatnych do wieku: cz ste zaburzenia w zauwa aniu detali i pope nianie z tego powodu licznych b d w k opoty w utrzymaniu uwagi w czasie zada lub zabaw robi wra enie, e nie s yszy co si do niego m wi nie wykonuje polece i zwykle nie ko czy pracy k opoty w planowaniu i organizacji pracy unika, odmawia zada , kt re wymagaj wysi ku umys owego cz ste gubienie przedmiot w atwo rozprasza si przy drobnych sygna ach z zewn trz atwo zapomina o codziennych aktywno ciach 7

Kryteria diagnostyczne ADHD wg DSM IV 6 (lub wi cej) objaw w nadaktywno ci/impulsywno ci, powoduj cych gorsze funkcjonowanie i nieadekwatnych do wieku: nadaktywno ci g e ruchy r kami i nogami, wiercenie si cz sto wychodzi z klasy biega lub wspina si w sytuacjach gdy jest to nieadekwatne niepok j w sytuacjach gdy zalecany jest spok j w ci g ym ruchu, jakby mu wkr ci rubk w d.... wielom wny Impusywno odpowiada przed us yszeniem ko ca pytania nie znosi oczekiwania na swoj kolejk przerywa wypowiedzi innych 8

ADHD objawy Trwaj przez co najmniej 6 miesi cy Pocz tek przed 7 rokiem ycia Pogorszenie w zakresie co najmniej 2 obszar w funkcjonowania Znacz ce pogorszenie wynik w szkolnych 9

Copeland Symptom Checklist Ocena 8 obszar w: Rozproszenie/deficyt uwagi impulswno , Nadmierna aktywno c, brak wsp pracy, Dezorganizacja/problemy w nauce, Zaburzenia emocjonalne, Ubogie relacje przyjacielskie, Zaburzone relacje rodzinne 10

The Wender-Reimherr Adult Attention Deficit Disorder Scale Zaburzenia uwagi, nadaktywno /niepok j, Brak umiaru, chwiejno afektywna, Nadreaktywno emocjonalna, dezorganizacja, Impulsywno 0-4 (0-2) 11

ADHD - wystpowanie Najcz stsze zaburzenie psychiczne w r d dzieci leczonych przez pediatr w ambulatoryjnie 5-7% wyst powania u dzieci w pierwszej po owie szko y podstawowej 6-10 ch opc w : 1 dziewczyna 12

ADHD przebieg 30-80% prezentuje nadal niekt re objawy w okresie adolescencji lub nawet doros o ci Wy sze ryzyko nadu ywania narkotyk w 25% rozwija w okresie doros o ci APD 13

ADHD jako wspchorobowo u: 19% do 37% os b z zaburzeniami afektywnycmi 25% do 50% os b z zaburzeniami l kowymi 32% do 53% os b uzale nionych od alkoholu 8% do 32% os b uzale nionych od marihuany lub kokainy 18% do 28% os b z APD 20% os b z dysleksj 14

ADHD Etiologia Czynniki dziedziczne Gillis (1992) - 79% MZ Studia adopcyjne 5% ryzyka zachorowania przy rodzicach adopcyjnych z ADHD 20-57% ryzyka zachorowania zachorowania przy rodzicach biologicznych z ADHD 32% DZ 15

ADHD Etiologia Dysfunkcja m zgu Niska aktywno kory prefrontalnej i premotorycznej Kontrola uwagi i aktywno ci Niska aktywno korowa w okolicy odpowiedzialnej za inhibicj 16

ADHD leczenie biologiczne Stymulanty Metylfenidat, amfetamina Stymulacja inhibicyjnych obszar w kory 17

ADHD leczenie psychosocjalne Terapia kognitywno-behawioralna Wzmacnianie zachowa zadaniowych token economy Self-instruction strategies Trening rodzic w 18

ADHD leczenie CBT + leki najbardziej efektywne > Wy cznie leki > CBT > Placebo 19

Autyzm dziecicy Pocz tek w ci gu pierwszych 24 miesi cy ycia Znacz ce uszkodzenie trzech obszar w 20

Autyzm dziecicy Jako ciowe pogorszenie interakcji socjalnych Pogorszenie zachowa pozawerbalnych Brak rozwoju zwi zk w przyjacielskich Brak syntonii 21

Autyzm dziecicy Pogorszenie komunikacji werbalnej Op nienie lub brak rozwoju funkcji mowy 50% nigdy nie m wi Anormalne formy lub tre ci wypowiedzi Echolalia Brak w a ciwego u ycia zaimk w osobowych Niezdolno do zainicjowania lub utrzymania konwersacji 22

Autyzm dziecicy Ograniczony i stereotypowy repertuar zainteresowa i aktywno ci Stereotypie ruchowe Preokupacja na detalach Brak elastyczno ci Ograniczony lub dziwaczny obszar zainteresowa 23

Autyzm dziecicy - wystpowanie .04% = 4/10,000 niemowl t 4 ch opc w : 1 dziewczynka 80% <70 w II 24

Autyzm dziecicy - przebieg 50% instytucjonalizacja 35-45% wymaga codziennej opieki 5-17% relatywnie dobre funkcjonowanie 25

Autyzm dziecicy - etiologia Czynniki dziedziczne Ryzyko zachorowania rodze stwa = 2% Folstein & Rutter (1979) 10 DZ pary bli ni t = 0% concordance 11 MZ pary bli ni t = 36% concordance 26

Autyzm dziecicy etiologia czynniki biologiczne Wi cej problem w w czasie ci y (pierwszy trymestr) Niedorozw j m d ku Szlaki odpowiedzialne za funkcje motoryczne, percepcyjne, kognitywne 27

Autyzm dziecicy - etiologia rodowisko rodzinne Kanner (1943) Rodzicielskie odrzucenie i emotional refrigeration 28

Autyzm dziecicy - leczenie Brak efektywnego leku na wi kszo kluczowych objaw w Problemy leczenia behawioralnego Zaburzenia motoryki utrudniaj uczenie Problemy w zmianie rytua w Problemy w znajdowaniu w a ciwej gratyfikacji 29

Inne caociowe zaburzenia psychiczne Zesp Aspergera Zesp Retta 30

Podrujcy w czasie

Historia (1) Bada em Roberta na pro b jego rodzic w zaniepokojonych jego ubogimi kontaktami z r wie nikami. Robert by dobrym uczniem, nagradzanym za swoje osi gni cia szkolne, natomiast coraz bardziej izolowanym w swojej klasie. Przebieg ci y z nim by prawid owy, podobnie jak por d. Zacz m wi przed ko cem pierwszego roku ycia, a poprawne zdania formu owa w wieku 16 miesi cy. Kontrol mikcji uzyska w wieku 4 lat, a defekacji w wieku 3 lat. Jednak zdarza o mu si moczy w nocy do 6 r. .. W okresie przedszkolnym uchodzi za dziecko wyj tkowo niezgrabne, ale wyj tkowo wcze nie nauczy si czyta pierwsze udane pr by w wieku 4 lat. K opoty, kt re spowodowa y obecn wizyt odnotowano ju na pocz tku przedszkola. Uchodzi wtedy za ekscentryczne, nadmiernie dojrza e dziecko, co potwierdza o np.. jego zainteresowanie astronomi . W wieku 4 lat wi kszo czasu po wi ca grom komputerowym. Pierwszy kontakt z psychologiem w wieku 5 lat, gdzie orzeczono bli ej nieokre lone zaburzenia rozwoju emocjonalnego. Po raz pierwszy by konsultowany przez psychiatr w wieku 8 lat i postawiono wtedy diagnoz fobii szkolnej . Wtedy orzeczono indywidualny tryb nauczania.

Historia (2) Badanie psychologiczne przeprowadzono po raz pierwszy w wieku 10 lat. Wyniki badania II w wieku 10 lat: II og lny=135 II skala s owna = 145 II skala bezs owna = 119 II podskala zada matematycznych = 159 Odnotowano wtedy, e ma k opoty w: Zaburzenia koordynacji wzrokowo-przestrzennej Zaburzenia w pisaniu Nie jest w stanie nauczy si jazdy na rowerze Stan zdrowia somatyczny w czasie badania psychiatrycznego dobry. W wywiadzie somatycznym: Alergia pokarmowa Nigdy nie mia badania EEG, ani NMR. Badanie audiofonologiczne norma. Jest m odszym z dwojga rodze stwa, ma brata z odnotowanym zespo em niezgrabnego dziecka . W rodzinie odnotowano kilka przypadk w depresji.

Badanie stanu psychicznego Na dzie dobry odpowiedzia cze wiesz, kt ra jest godzina? . Temat czasu powraca wielokrotnie w czasie rozmowy. W czasie rozmowy unika kontaktu wzrokowego, sprawiaj wra enie, e patrzy gdzie za moimi plecami. Kilkakrotnie m wi o smutku, kt ry czuje ca y czas. Po kilku minutach rozmowy zacz spontanicznie m wi o astronomii i w d ugim monologu przedstawi swoj wersj historii wszech wiata. Bardzo si wtedy o ywi i m wi z du emfaz . Twierdzi , e ma dwoje przyjaci w szkole, ale po chwili okaza o si , e przyja ta dotyczy tylko wsp lnego zainteresowania grami komputerowymi i wymiany program w. Jego wypowiedzi by y monotonne i pedantyczne. Zaprzecza somatycznym objawom depresji, chocia potwierdza uczucie smutku. Ba si nowych sytuacji, chocia uchodzi na zaj ciach z geografii i biologii za znakomitego m wc . Nagle zobaczy zegarek na moim r ku i stwierdzi , e p ni si o minut . Wtedy powr ci do tematyki historii wszech wiata i zacz rysowa co co mo na by o nazwa p tl czasu na kt rej zaznacza r ne daty, np.. bakteria 3300000000 lat gady 16:30 ludzie 11:59

yciorys Roberta Mam na imi Robert. Jestem osob inteligentn , ale izolowan . Chcia bym unikn nieprzyjemnych uwag na m j temat. Nie potrafi lata . Nie potrafi przemieszcza si przy u yciu telekinezy. M j m zg nie jest dostatecznie du y aby zniszczy ca y wiat. Nie potrafi nauczy niczego swojej d ugow osej winki morskiej. Je wszystkiego w zasi gu wzroku. To jest cecha wszystkich d ugow osych winek morskich. Ona on nazywa si Chronos.

Zesp Aspergera (Asperger 1944) Pocz tek najwcze niej w 3 r. .. Zachowane zdolno ci j zykowe.

AUTYZM CO WIEMY?

HISTORIA DIAGNOZY

c.d.

Autyzm co wiemy Autyzm diagnozuje si u oko o 1 na 100 dzieci, kt re spotykasz ka dego dnia. Zosta opisany po raz pierwszy w 1943 roku, czyli 76 lata temu, ale pozostaje wci zaburzeniem do ko ca nie wyja nionym. Wiele jest zagadek nie znamy przyczyny autyzmu, nie znamy mechanizm w w m zgu, kt re stoj za objawami ale obecny stan wiedzy pozwala na coraz lepsze rozumienie i pomaganie. Wiele jest nazw i poj , kt re opisuj autyzm i zaburzenia ze spektrum autyzmu najwa niejsza nie jest nazwa lub diagnoza, ale fakt, e ka de dziecko z autyzmem jest unikalne i ma zupe nie indywidualne cechy w a ciwe tylko dla siebie samego.

Objawy autyzmu dotycz gwnie nawizywania kontaktw z innymi lud mi, umiej tno ci komunikowania si i przywi zania do schemat w. Czym jest autyzm Osoby z autyzmem w wielu sytuacjach mog nie rozumie zachowania innych ludzi i ci ko nawi zywa im zwyk y, swobodny kontakt. Nie oznacza to, e wol by samotne. Nawet osoby z autyzmem, kt re wydaj si nie zauwa a bliskich, maj takie same potrzeby nawi zywania relacji. Cz os b z autyzmem nie m wi, u ywa innych form komunikacji np. gesty, wskazywanie obrazk w w specjalnych ksi kach do komunikacji, pisanie. Te osoby, kt re wietnie pos uguj si mow wys awiaj si w spos b, kt ry czasem mo e wydawa si usztywniony, albo nieadekwatny do sytuacji. Cz sto w autyzmie wyst puje przywi zanie do jednego wzorca lub rutyny w my leniu i zachowaniu np. chodzenie zawsze t sam drog do szko y albo tzw. stereotypowe zachowania czyli ogromne zainteresowanie w sk dziedzin wiedzy.

Zmysy Autyzm bardzo cz sto czy si z nietypowym odbieraniem wiata za pomoc zmys w. W uproszczeniu: osoby, kt re nie maj widocznych problem w z poruszaniem si i fizycznie z ich r koma i nogami wszystko jest w porz dku, mog mie problemy z wykonywaniem zwyk ych ruch w tj. chwycenie d ugopisu, przeskoczenie przez skakank . Mog odczuwa swoje cia o jakby nie mieli nad nim pe nej kontroli. Problemy z nadwra liwymi zmys ami albo zbyt ma ym odczuwaniem przez zmys y mog by bardzo dotkliwe. Cz doros ych os b z autyzmem m wi np. o tym, e kiedy patrz drugiej osobie w oczy, to jest to dla nich przykre do wiadczenie dyskomfortu lub nawet b lu. Niekt rzy przebywaj c w t ocznym pomieszczeniu pe nym g o nych d wi k w opisuj uczucie paniki i prze adowania bod cami.

WANE ! Zaburzenia zwi zane ze zmys ami nie s specyficzne jedynie dla autyzmu, ale u os b z autyzmem wyst puj bardzo cz sto. Wiele os b z autyzmem ma zaburzenia zwi zane ze zmys ami w r nym nat eniu, nigdy nie wyst puj wszystkie zaburzenia na raz. Pomimo, e cz sto nie atwe, mo liwe jest wypracowywanie sposob w, kt re pomagaj ludziom ze spektrum autyzmu lepiej radzi sobie z w asnymi zmys ami.

JESZCZE WANIEJSZE! Autyzmu nie wida na pierwszy rzut oka. Nietypowe zachowanie mo e by odczytywane, jako niegrzeczne. Dzieci i m odzie z autyzmem oraz ich rodzice mog do wiadcza przez to nietolerancji. Mo e wi ksza wiedza na temat autyzmu poprawi t sytuacj ?

Czy osoby z autyzmem s odizolowane i nie Czy osoby z autyzmem s odizolowane i nie lubi ludzi? lubi ludzi? Osoby doros e z autyzmem, kt re wspominaj dzieci stwo cz sto m wi o wielkim pragnieniu nawi zywania kontaktu z bliskimi i r wie nikami nawet, kiedy ich zachowanie wskazywa o na co odwrotnego. Osoby z autyzmem chc nawi zywa kontakty i znajomo ci!

Osoby z autyzmem s smutne czy radosne? Osoby z autyzmem s smutne czy radosne? Nie ma takiej regu y. wiat dla os b z autyzmem jest trudniejszy, stawia przed nimi wiele dodatkowych wyzwa i wymaga wyt onej pracy. Nie wyklucza to rado ci ycia i optymizmu.

Czy autyzm oznacza genialne umiejtnoci? Czy autyzm oznacza genialne umiej tno ci? Zdarza si , e osoby z autyzmem maj wybitne umiej tno ci np. szybkie liczenie w pami ci ogromnych cyfr, pami fotograficzna. Dotyczy to kilku procent ca ej populacji os b i nie jest typowe dla ka dej osoby z autyzmem.

Co wprowadzi DSM5

Epidemiologia

Zaburzenia zachowania w dzieci stwie i adolescencji Objawy: Agresja w stosunku do ludzi i zwierz t: 1. Gro by lub zastraszanie innych (cz ste) 2. Cz ste inicjowanie b jek 3. U ywanie niebezpiecznych narz dzi 4. Fizyczne okrucie stwo wobec ludzi 5. Fizyczne okrucie stwo wobec zwierz t 6. Kradzie e w obecno ci ofiary 7. Zmuszanie do wsp ycia seksualnego 50