Vakadidike Veiwekani kei na Solia ni Vakavakarau

Vakadidike Veiwekani kei na Solia ni Vakavakarau
Slide Note
Embed
Share

This lecture explores various Fijian language varieties, focusing on customs, traditions, and societal relationships within Fijian culture. Topics covered include Yaqona ceremonies, communication etiquette, and rules of engagement. The importance of respect, reciprocity, and kinship ties are highlighted throughout the discussion.

  • Fijian language
  • Vakavakarau
  • Veiwekani
  • Yaqona ceremonies
  • Kinship ties

Uploaded on Mar 04, 2025 | 0 Views


Download Presentation

Please find below an Image/Link to download the presentation.

The content on the website is provided AS IS for your information and personal use only. It may not be sold, licensed, or shared on other websites without obtaining consent from the author.If you encounter any issues during the download, it is possible that the publisher has removed the file from their server.

You are allowed to download the files provided on this website for personal or commercial use, subject to the condition that they are used lawfully. All files are the property of their respective owners.

The content on the website is provided AS IS for your information and personal use only. It may not be sold, licensed, or shared on other websites without obtaining consent from the author.

E N D

Presentation Transcript


  1. ITK 701 FIJIAN LANGUAGE VARITIES NA VAKADIDIKE VAKAVANUA VAKAITAUKEI Lecture 4 2020

  2. iValavala ni VVV Una Nabobo-Baba Vakavakarau : Yaqona isevusevu, - ka ni loloma/vakavinavinaka, veisiko tauvimate, qase, sucu ni gone, weka

  3. Vosa e vakayagataki vakarokoroko iWalewale/iMoimoi rakorako iSulusulu me sotava na nanamaki iVakarau dodonu ni soli ka ni loloma/vakavinavinaka

  4. Talanoa Veitalanoa bibi (formal) yaqona, vakatabakidua vei so Veitalanoa mamada (informal) e sega ni bibi sara, dola raraba, gunu yaqona ena taudaku ni gauna

  5. VVV vakayagataki na talanoa mai - veitarotarogi katoni , - sala ni veiwasei tukutuku - Sega ni dau vakayacori ena vanua lala; vanua e tiko na kena ivakarau kei na nodra nanamaki o ira era kauwai.

  6. Vauci ena ivakarau ni veiwekani kei na kena isema (rules of relationship & kinship) , sala ni kila ka kei na vuku, kei na rai me baleti vuravura (worldviews). Taro e so e dusidusi ni ivakarau ni Talanoa e na VVV Na ivakarau dodonu cava e muri mera kerei kina na itukutuku/vuku?

  7. Me tarogi vakacava na taro me kua ni rogo kaukauwa? Na cava soti na ivakarau, yavu se iwalewale e dusia tiko na ivakarau ni vakatataro? O cei e rawa ni taro, ocei e rawa ni sauma na taro? O cei dina e taqomaka/maroroya/taukena tiko na vuku?

  8. E cei e dodonu me vosa e na vuku ni yavusa/mataqali/tokatoka? E na digitaki vakacava o ira mera soli tukutuku me kua ni guilecavi se beci kina o ira na kena vo? Na cava soti e na vakatautaki na vakadidike se talanoa ena iyalayala ni vanua?

  9. Na ivakarau ni veitalanoa Na ivakarau ni veiTalanoa ena vakatau ena veika qo: Yabaki, yavusa kei na itutu - vakaitavi itutu, , marama/turaga kei na nona yavusa o daunivakadidike se o koya e kerea na vuku

  10. O ira na tiko mera rogoca me vakadinadinataka na itukutuku e soli tiko Nona itutu o koya e kerei me talanoa Na yaqona e vakacabori e liu me kerei kina o koya e vosa me vosa kei na yaqona e vakarautaka o taukei ni vale me gunuvi ena gauna ni veitalanoa/talanoa

  11. Na iloloma e vakaraitaki/vakacabori matai ni qai yaco yani Na mataqali taro e tarogi Iyalayala ni yavusa/vanua Ena vakatau ena ivakarau, itovo, valavala vakavanua, na veika e bibi kei bula dina e bulataki tiko ena vanua na veika e rawa/sega ni rawa ni cakava o daunivakadidike galala/veivakadonui

  12. Daunivakadidike itaukei (insider) iTavi me vakaitavitaki koya kina e na loma ni yavusa/mataqali/matavuvale Laurai ni taleitaka na vakaitavitaki koya ena veika ni yavusa, sega ga ni nona vakadidike (dau nanumi koya ga vaka i koya)

  13. Baleta na sala ni veiwekani, ena sega ni rawa/tabu me vosa vei ira e so Kevaka e tawavanua o daunivakadidike muria na ivalavala vakavanua ni kerea na veitalanoa/talanoa kei na turaga ni yavusa/vanua E na tiko o ira na tomana na daunivakadidike (sega ni veitalanoa duadua kei na turaga) matanivanua, weka -yaqona

  14. E na vosa tiko vakalevu na turaga ena gauna ni talanoa Kevaka e tiko na tauvimate ena vuvale nei koya e na talanoa/vakatarogi, ena sikovi rawa mada e liu Kevaka e rau veikani voleka se tautauvata na nodrau itutu, e rawarawa, rawa tale ga ni sega ni vakamuri na kena ivalavala vakavanua

  15. Ke veitabui e na vakarautaki dua tale o daunivakadidike me vosa e na vukuna Ke vasu o daunivakadidike ena rawa ni rawa vinaka na ka e vakadikeva ena qai vakatau e na nodra vakamareqeti na vasu.

  16. VVV kei na Vakadidike vakaVulagi E duidui na nodrau: nanamaki me baleta na vakadidike rai me baleta na cava soti e vakatokai me vuku , kena ivakarau dodonu me vakarautaki e na vakadidike, ni dua e toso mai na vuravura ni vuli i na koro vakaViti

  17. Duidui ni nanamaki. A: Na vakasama mai taudaku (objective) /e loma (subjective) me tautauvata na kedrau bibi VAKAVULI VAKAVANUA Me vulagi o daunivakadidike e rawa ni sega ni wili me vakadidike kevaka e itaukei Na itaukei e dodonu me kila na veika e baleti koya

  18. Gauna Vakavuli vakavanua E sega ni vakatabakidua e na dua na gauna - talanoa E tiko ena loma ni gauna yalataki kua ni vakalusia na nodra gauna na vakatarogi E vakayacori ena dua na loma ni ituvatuva ni cakacaka kei na veika e yaco

  19. Na Lewa kei na Veivakadonui vakavuli vakavanua E sega ni vinakata na sainitaka na fomu ciqomi ni isevusevu e vakatawayagataka na fomu E vakamatatataki vakamatailalai ena vosa ni sevusevu na inaki soli na kena veivakalougatataki E tiko na komiti (ilawalawa) e nona na vakatulewataka na veika me baleta na vakadidike E ra sainitaka na fomu na vakatarogi ni na na sega ni vakaleqai e na itukutuku , e na sega mada ni vakayagataki ni ra sega ni vakayadonuya

  20. Curu i na Vanua ni vakadidike vakavuli E veitalanoataki mada vakamalua kei na veika vivinaka e na kauta mai na vakadidike vei ira, kerei vakamalua mera saini (e levu era na sega ga ni via saini Vakayagataki na fomu ni veivakadonui kei na vakaitavi me kilai kina se rawa na curu se sega E na vakadikeva matua na fomu na komiti ni bera ni lako o daunivakadidike

  21. Iwalewale ni vakadidike vakavuli vakavanua Koro e baleta na bula vakaveiwekani. Na iwalewale e vakayagataki e tukuna na nona rokova na lewe nikoro kei na veiwekani cava e tiko Me rogoca na nodra ivakamacala na itaukei ni vuku kua ni kauta mai na nona vuku (tukuni koya, sega ni veiganiti, vakilakila, taro nakita) Vakayagataki ga e vica na veika bibi mera talanoataka /vakamacalataka na vakatarogi - kua ni kania na gauna

  22. iWasewase ni vuku vakavuli vakavanua E sega ni dauveitalanoataki vakaveitalia na veika e bibi vei keda E wasea na vuku vakatabani vuli, lesoni, &s E sega ni vakaduiduitaka na bibi ni tamata kei na vanua veika e noda (vanua, waitui

  23. vakavanua Na vuku bibi vakaitaukei e sega ni wasea na qele/veikau, waitui kei ira era taukena/vu E sega ni dau veitalanoataki tu e matanalevu na vuku bibi, e tiki ni nodra bula na tamata

  24. iTaukei ni vakadidike/Vuku vakavuli vakavanua e dua ena lewe ni dua na yavusa ena nona bula taucoko vakavo ke vakasavi vakadua /vakatalai vakadua E nona na koronivuli (univesiti) O daunivakadidike e nona itavi me vakayacora na gagadre ni koronivuli kei na kena ituvatuva vakadonui na vakadidike ena vuravura ni vuli e na qai rawa na matanivola e sasagataki tiko Na e taukena e dua, cakava se rawata e tukuna na yavusa/vanua e cavutu mai kina.

  25. E na qai tomani tale yani..

More Related Content